
نویسنده: ژاک دریدا
مترجم: عبدالکریم رشیدیان
پارهای از متن کتاب:
وقتی به طور عام، میکوشیم از زبانِ آشکار به زبان نهان گذار کنیم، نخست باید به طور دقیق از معنای آشکار مطمئن شویم. مثلاً روانکاو نخست باید به همان زبان بیمار سخن بگوید.
فروید در تعبیر رویا، در بحث از رابطهی میان رویا و بیانِ زبانی آن نکتهی Ferenczi را یادآوری میکند: هر زبانی رویای خودش را دارد. محتوای نهانِ یک رویا( و یک رفتار یا یک آگاهی به طور کلی) با محتوای آشکار آن جز از طریق وحدت یک زبان ارتباط برقرار نمیکند: زبانی که روانکاو باید به بهترین وجه ممکن با آن سخن بگوید…
(کوگیتو و تاریخ جنون)
فوکو با نوشتن تاریخ جنون خواسته است-و همین نیز کل ارزش و در عین حال عدم امکان کتابش را تشکیل میدهد- تاریخی از خودِ جنون را بنویسد. خود[جنون]. از خودِ جنون. یعنی رشتهی سخن را به جنون بازگرداند. فوکو خواسته است که جنون سوژهی کتابش باشد؛ سوژهی به تمام معانیِ این واژهها:
موضوع کتابش و سوژهی سخن گو، مولف کتابش، جنونی که از خودش سخن بگوید. نوشتن تاریخ خود جنون، یعنی [نوشتن آن] بر پایهی لحظهی خودش، بر پایهی مرجعیت خودش و نه با زبان عقل، نه با زبان روانپزشکیِ ناظر بر جنون..ناظر بر جنونی که روانپزشکی پیشاپیشِ آن را زیر خود له کرده، منقاد، مغلوب و محبوس کرده، یعنی آن را به مثابهی اوبژه تقویم کرده…
(کوگیتو و تاریخ جنون)
همانطور که خود فروید میگوید واپس زنی عقب راندن نیرویی بیرونی یا فراری دادن آن یا طرد آن نیست، بلکه دربرگیرندهی یک بازنمایی درونی است، و در درون خود فضایی برای سرکوب را ترسیم میکند. در این جا آن چه نمایندهی نیرویی از سنخ نوشتار-درونی و ذاتی گفتار-است بیرون از گفتار نگهداری میشود.
( فروید و صحنهی نوشتار)
عبدالکریم رشیدیان، از مقدمه کتاب با نام “ردِّ دریدا”
“این متن ها دشوارند به ویژه آن جا که صحنه هایی از روابط پیچیده را می آرایند…”
ژاک دریدا فیلسوف فرانسوی، بیش از هرچیز با نظریه ساخت شکنی(واسازی) شناخته شده است.
او بر خلاف بسیاری از اندیشمندان جامعه روشنفکرمآب فرانسه در عصر خود، تلاش نکرد تا از طریق نمایشگری یا دستکاری ذهن دیگران برای خود پیرو ایجاد کند.
همین موضوع باعث شد تا تعدادی از روانکاوان که از فرقه گرایی و قالب های انعطاف ناپذیر مرسوم در روانکاوی بیزار بودند دور او جمع شوند.
وقتی در سال ۱۹۹۲ پیشنهاد اعطای دکتری افتخاری دانشگاه کمبریج به دریدا مطرح شد، فیلسوفی صاحب نام اما 《علم زده》 دوره افتاد تا با گرفتن امضا از فیلسوفان، با این بهانه که آنچه او به عنوان فلسفه ارایه کرده 《محال است و فریب است و غرور》 مانع از اعطای دکتری افتخاری به وی شود!
مقالات و کنفرانس های ارائه شده در این کتاب که به تعبیر استاد رشیدیان مدخل طبیعی به دریدا محسوب می شود عبارتند از:
نیرو و معنا؛ کوگیتو و تاریخ جنون، ادموند ژابس و پرسش کتاب؛ خشونت و متافیزیک؛ تکوین و ساخت و پدیده شناسی؛ گفتار دمیده؛ فروید و صحنه نوشتار؛ تئاتر قساوت و ختم بازنمایی؛ از اقتصاد محدود به اقتصاد عام: یک هگل گرایی بی قید و شرط؛ ساخت، نشانه و بازی در گفتمان علوم انسانی.